15 - XAN CARALLÁS

Esa noite houbo unha alegre cea no porto de Bouzas na que homenaxeouse a Xan Carallás, que estaba alí sentado, entre o seu patrón, don Buenaventura, e o seu fillo Ramon Genaro, comendo e bebendo con gran deleite pero sen case pronunciar palabra, salvo cando algún deles facíalle algunha pregunta directa, á que contestaba sempre de xeito conciso, breve e con certa coña mariñeira que causaba risa aos seus paisanos, aínda que Gaspare non acababa de acharlle a graza.

Nada nel, agora, tiña que ver coa súa frenética danza coa bandeira xunto á auga nin co torrente de desafíos que lanzou ao principio da tarde contra a Armada Británica, mentres os centos de bocas dos seus canóns apuntábanlle ao pasar fronte a el.

Buenaventura chamou a Masetti para que se sentase á súa beira, fixeron un brindis por el tamén, honrándolle polo seu primeiro comando ben desempeñado, co que se gañou, por aclamación dos voluntarios, a jxefatura do Caudillato ou Trozo da Parroquia de Santiago de Vigo e da segunda milicia da vila. Ao final da celebración, tomando todos unha copa dun dos seus licores, o gran empresario pediu ao seu fillo que contase a Gaspar quen era Xan Carallás.

Ramón Genaro parecíase moitísimo ao seu pai, pero notábase no seu ton e nos seus xestos unha elegancia ancestral que sen dúbida viríalle da súa nai, cuxo antepasado remoto, Pedro Madruga de Sotomaior, segundo o señor Quinteiro apuntoulle unha tarde, "foi o último señor feudal galego, e tomou todos os castelos da comarca".

-Aquí, o noso amigo- comezou Ramón Genaro-, non chámase realmente Xan Carallás, senón Xan Rouco. Xan Carallás é un alcumo que lle puxeron os seus paisanos, os mariñeiros de Redondela, esa vila ao fondo interior de ría de Vigo, onde o día do Corpus paséase a Coca.-

-Que é unha Coca? -Preguntou Masetti, que sabía o que era un coco.

-É unha figura de cartón pedra dun monstro xigantesco de fantasía que percorre as rúas, acompañada dunha comparsa de danzantes, o día da festa maior. Ten corpo de dragón alado, cola de serpe, fortes patas provistas de garras, terribles e aguzados dentes e ollos chameantes. Cada ano conseguen facela un pouco máis asustadora.

A lenda conta que un día de néboa xurdiu das olas do mar e penetrou pola ría ata Redondela, onde devorou a dúas mozas que paseaban pola beira, sen que ninguén puidese facer nada para impedilo. Parece ser que a Coca colleulle gusto á tenra carne das doncelas e periódicamente aparecía, non para comerllas alí mesmo onde as pillaba, senón para levalas á illa de San Simón que utilizaba como despensa. E como non tiña mal gusto, sempre levábase ás máis lindas.

Un bo día, Xan Carallás, un pescador da vila de Redondela, pasaba remando fronte a illa, cando escoitou os queixumes daquelas xovens. Volveu á vila e reclutou a un grupo de valerosos compañeiros quen, armados con espadas, abordaron a illa, enfrontáronse ao monstro e matárono, regresando triunfantes coas mozas que aínda non foran dixeridas, e co cadáver do gran bicho.

Casualmente, ese día celebrábase a procesión do Corpus Christi, e a ela incorporáronse todos os protagonistas da historia, danzando alegremente para festexar o fin daquela praga.

Esta procesión repítese fai moitos anos e, durante os últimos sete ou oito, sempre foi Xan Rouco o organizador da comparsa, xunto con algúns dos seus paisanos. Por iso xa todo o mundo identifícalle co Xan Carallás do conto.

O monstro camiña acompañado polas "penlas", unhas nenas vestidas de branco que danzan sobre os ombreiros de mulleres ás que se chama "mulas". Durante a representación, Xan aparece cunha espada e reta ao monstro con moita graza e chulería e, cando a Coca lánzase tras el, bótanselle encima outros catro mozos vestidos de branco, danzando con espadas, e entre os cinco acaban ensartándoa. A Coca cae ao chan panza arriba, e sacan da súa barriga aberta a dúas belas xovens, ata que por fin lévanlla, arrastrándoa entre todos e celebrando a vitoria do ben sobre o mal.

-Aquí, o meu señor pai -rematou a historia Ramón Genaro-, sempre me di que a maior vitoria non consiste en derrotar ao inimigo, senón en conseguir que este desista de atacarnos, sobre todo se é ben máis forte, como agora mesmo. Xan Rouco traballa para a nosa familia e, cando pensei en enviar xente á praia de Samil, pregunteille se podería desafiar aos ingleses, tal como o Xan Carallás desafía á Coca en Redondela.-

Un forte aplauso dos asistentes seguiu a aquelas palabras, e todos brindaron polo valor de Xan Rouco. Masetti, despois, contou que se sentiu absolutamente indefenso cando saíu do bosque á praia co seu mosquete e enfrontouse ao mundo de canóns que tiña diante.

Preguntou a Xan Rouco como conseguira superar o pavor e realizar aquela danza de provocación diante de toda Inglaterra armada, sen virse abaixo.

-Señor don Gaspar, a verdade é que toleei de medo esta tarde- respondeu el, moi serio- E por iso é que me lancei a aquela danza da tolemia coa bandeira. Se saio da tolemia e párome un momento a pensar na exposición na que estabamos, me cago alí mesmo nas calzas, señor don Gaspar. Vostedes disimulen, señores.-

CONTINÚA MAÑÁ