.18 - TELMO SITGE

Só á mañá seguinte escoitáronse salvas cara ao sur das illas. Máis tarde veuse a saber que un corsario francés, que estivo cazando sen éxito durante unha semana polas costas de Portugal, retornando á ría de Vigo sen noticias do que acontecera nela e no Ferrol, foi meterse no medio do bloqueo inimigo e capturárono, sen que ninguén puidese axudalo.

Gaspare e Telmo fixéronse amigos e todo o tempo falábanse con confianza e sen formalismos, porque el pediulle para facelo asi cando non estivesen en presenza dos milicianos. Tiñan, efectivamente, máis ou menos a mesma idade e Masetti fíxolle contarlle canto posíbel sobre si e a súa familia, por chegar a saber sobre Sofía.

Comprobou que Telmo si que era un artista, tal como dona Teresa dixera: Durante as longas gardas na praia de Alcabre, nas que debíase estar todo o tempo vixiando o movemento de embarcacións na ría ou os sinais luminosos que puidesen enviar os centinelas apostados na praia de Samil por medio de espellos ou escintileos de luces nocturnas, o irmán de Sofía pasaba o seu tempo libre debuxando o que vía á lapis, nunha especie de libro de bitácora ou diario no que tamén escribía moito cando non estaba de garda. Dicía que o que estaban vivindo aqueles días era pura historia da vila de Vigo, e que era bo que alguén a rexistrase.

Como responsábel do posto, Masetti pediu dar unha rápida revisada ao caderno, e confirmou que Telmo coidara, tal como asegurou, de non rexistrar informacións que poidesen ser útiles ao inimigo no caso de caer nas súas mans. Os debuxos parecían bastante ben feitos; especialmente impoñente un no que a frota inimiga avanzaba cara a eles como un bosque de velas. E dixo que máis adiante, "se Deus o quere", os colocaría sobre un lenzo e daríalles cor con pinturas ao óleo.

Tamén pintaba retratos e fíxolle un, excelente, a Masetti, en apenas vinte minutos. Gaspare preguntoulle se tamén fixera retratos da súa familia, e respondeu que moitos.

-Serías capaz de pintar de memoria á túa nai, sen necesidade de que pouse en persoa, tal como eu posei?- Preguntou.

-Pois claro,- Respondeu el, e enseguida fíxolle un retrato estupendo.

-E a túa irmá, Sofía?- Retoulle Gaspare interesadamente- Aposto a que debe de ser máis difícil de debuxar que a túa nai.-

-Vaiche boa! -dixo el. O italiano non entendeu o sentido daquela exclamación, que os galegos, bastante ambiguos no seu xeito de expresarse,  empregaban para mil significados, máis ocultos que menos, esperando que o interlocutor adiviñase... e el remarcou:

-Ca!- 

Masetti seguía sen entender, e Telmo aclaróusello finalmente:

-Que non, ho! Canto máis linda e nova é unha moza, máis fácil de debuxar é.- E rabiscou un rostro tan belo, expresivo e riseiro que só faltáballe falar.

-Caramba!- Exclamou, usando unha palabra que os españois empregaban moito para apreciar algo. 

O seu amigo riu.- Ti tamén usas palabras de mil significados que non sabes de onde veñen, ho.-

-De onde ven caramba?- Preguntou el.

-A Caramba era o nome artístico dunha tonadilleira moi famosa, ho. -Explicou Telmo.- Era unha muller de bandeira, unha andaluza chea de graza e un tanto libertina que puxo de moda, no Madrid de Carlos III, moitos vistosos vestidos de maja e un lazo e moña sobre a cabeza que chamábase "a caramba". Seu nome real era María Antonia Vallejo Fernández. No final da sua intensa vida arrependeuse como a Magdalena, e morreu sendo mentada como "a beata María Antonia", há algo máis de vinte anos. Toda unha lenda, a tal da Caramba. Inspirou a moitos pintores. Eu podería escribir unha boa novela con ela.-

Gaspare só escoitáballe con medio oído. Sentíase locamente namorado e non lle tiraba a vista de encima ao retrato riseiro de Sofía, que alumáballe a alma. Para poder contemplalo máis, preguntoulle se podíanse ler, por gusto, os textos que el escribía no libro.

-Podes ler todo canto queiras cando eu non o estea usando -dixo.- Será un honor para min. Á xente gústanlle os meus debuxos e pinturas, pero a todos dálles preguiza ler o que escribo, así que apenas o fago porque me gusta contarme a min mesmo o que vexo e penso.-

-Moitas grazas, a min encántame ler. Pero estou seguro que tamén a esa moza que contaches que che interesa, encantaralle ler todo o que escribas.-

-Lidia?- Respondeu el poñendo unha expresión aflixida- Vaiche boa! ...Non me fai caso ningún, Gaspar, desde que chegamos, escribinlle tres cartas e nin sequera contestoume.-

-Hai como mandar cartas particulares?- Preguntou Masetti, interesado.

-Hai si, desde que chegou a Bouzas Ramón Genaro, organizou un bo servizo de mensaxería que non só é militar. Claro que avisou que todas as cartas serán lidas, para evitar que alguén informe a quen non convén, sobre as nosas defensas e recursos.-

De súpeto unha idea na que non pensara antes pasou sobre a súa cabeza ensombrecéndoa. Pero proxectouna sobre o caso do seu amigo:

-Por que será que a túa noiva non responde ás túas cartas?-

-Ei!, non é a miña noiva aínda, ho; só estou propoñéndolle que o sexa.-

- E nin che contesta?-

-Non sei como serán as mozas alá de onde ti vés, Gaspar, pero aquí non son nada fáciles, caramba, fanse moito de rogar, ignóranche. Son moi orgullosas ou o fan para darse importancia, ou poida que os seus pais non permitan que lle chegue a túa carta.-

-Pero... Ti sabes si á Lidia gústaslle?-

-Saber, non sei nada certo, a min paréceme que non lle desgusto.-

-E vas seguir escribíndolle cartas aínda que ela non che conteste?-

-Pois claro, ho, é como conquistar un castelo, hai que montar un cerco, ter paciencia e ir tomando muralla tras muralla.-

-...Ata que caia rendida nos teus brazos.- Apuntou Masetti.

-Vaiche boa! Se caese rendida é que a moza non valería a pena. As españolas decentes nunca vanche dicir si, aínda que estean tolas por dicirllo, home. Ela ten que resistirse moito, antes de que eu vaia co meu pai, a falar cos seus, se é que quero algo serio.-

-Que significa iso de querer algo serio?- Quixo asegurarse Gaspare.

-Ir en serio significa que os seus pais acepten un noivado, que consideren a posibilidade de casarche coa súa filla e que permítanche ir visitándoa.-

-Tan longa é a cousa?- Aterróuse el.

- É longo se queres algo serio, importante. Formar un fogar e unha familia require facer méritos. Coñecerse ben, mostrar convicción firme. Os nosos pais podían pasar varios anos de noivado. Cando non eran os pais mesmos os que escollían, concertaban e decidían. Se non vas en serio, para iso están as prostitutas. Tendo con que pagar, iso si que é curtiño.-

-Dime unha cousa: Cabe a posibilidade de que os pais dunha moza á que amas non che permitan cortexala, aínda que teñas claro que ela ámache?-

-Caber, cabe, pero se ti tes claro que a amas e que ela ámache, entón podes e debes insistir en intentar superar eses obstáculos. Maior dificultade, maiores méritos, maior amor probado. O malo, malo, é que os seus pais permítanche cortexala sen que a ela gústeslle, ou, aínda peor, que lle guste outro e non se atreva a dicilo.-

Masetti comezou comprender algo máis os costumes españois e decidiu ser diplomático e discreto. Logo daquela conversa, pasou moito tempo facendo borradores de cartas ata que creu atopar o punto no que o seu primeiro contacto escrito podería pasar a censura da milicia, a censura dos pais e a censura dos bos costumes. Tampouco era fácil nas muitas partes de Italia de gran influenza hispana.

Polo si ou polo non, leulla antes ao Telmo. Sen facer precisión algunha sobre as súas posicións ou funcións militares, informaba á familia Sitge que os dous encontrábanse ben, con bo ánimo, e que estaba orgulloso de que o seu amigo comportárase como un valente na primeira exposición ante o inimigo que foilles asignada. Esperaba que a familia tamén se achase moi ben e que lle permitisen visitalos como amigo, unha vez o estado de sitio superárase.

Ao Telmo pareceulle adecuado, deulle a dirección da familia en Taborda e mandaron a carta como era obrigado, aberta, polo correo da milicia.

Cando había oportunidade, Gaspare pedíalle o seu caderno para ler os seus textos, nos que seguiu decatándose de como pensaba un xoven vigués da súa idade, aínda que o seu amigo non lle parecía, para nada, un mozo común, senón alguén que tiña pensamentos orixinais. Cada vez que podía facelo con discreción, botaba unha ollada ao retrato de Sofía e suspiraba. -Vaiche boa! Aquilo de estar namorado era un doce tormento.

O último que Telmo escribira aquel mesmo día era un poema dirixido ao seu amor non correspondido. Estaba na páxina enfrontada a outra na que pintara un retrato da súa amada nun estilo moi solto, que Gaspare xamais vira antes. A moza parecía unha bela e distante estatua de xeo:

"Chorar non quero porque esteas ausente,
non me poidas amar ou sexas allea.
O verdadeiro amor non xime ou pena
nin esixe que a amada estea presente.

É o desexo, que falaz nos mente,
quen fere ao corazón ou o envenena.
Con celos e temores o encadea
e ata o afoga na paixón demente.

Por iso, amada, baste á miña alegría
saber que ti es feliz, non importa onde,
nin a quen ames, nin como,
nin ata cando.

O teu ser anímeme, aínda que non sexas miña,
como un afastado sol que non se esconde
ou unha distante flor
que estea aromando."

CONTINÚA MAÑÁ