-A batalla de Valmy contra as tropas monárquicas do Sacro Imperio Romano-Xermánico salvou á Revolución. O que gritouse en Valmy por primeira vez foi "¡Viva a Nación!", en lugar de "¡Viva o Rei!" -Contaba Maseti aos Sitge aquela tarde. -Ao día seguinte, o 21 de setembro de 1792, en París, a Convención Nacional destituíu a Luís XVI como rei propietario de Francia. A monarquía foi abolida e proclamada, no seu lugar, a Primeira República francesa.-
-Que significan para vostede eses termos? -Preguntou Sofía- República, Nación? Pódenolos explicar mellor, Gaspar?--Vouno a intentar -respondeu el-, porque non é tan fácil, sobre todo o de nación. Comezaremos por el:
Normalmente, o termo nación, define ao conxunto de individuos que recoñecen que comparten vínculos de identidade colectivos e básicos. Cada un de nós ten unha nación que engloba varias menores, como ten unha identidade principal que engloba a varias identidades secundarias.
Vostedes, por exemplo, son de orixe catalá por parte de pai e galegos por parte de nai, entenden a lingua catalá e a galega, pero o que comparten como vínculos colectivos e básicos é que todos son españois, viviron xuntos unha longa historia común e atópanse organizados socialmente nun estado oficial común que hoxe se chama Reino de España, aínda que o territorio deste estado esténdase por Europa, as Indias, as Filipinas e moitas outras terras.
Un estado é unha unidade política que ten soberanía fronte a outros estados. Un estado forte capaz de ter soberanía sobre muitas nacións étnicas diferentes sen estado nin soberania propios é un imperio, un imperio estende unha língua, un modelo de civilización e una cultura propia, como un modelo universal diferenzado.
Pode haber unha confederación ou federación de estados, como a que constituiron os norteamericanos, mais os estados compoñentes ceden a súa soberanía a un só goberno conxunto. A demagoxia da Revolución Francesa estableceu que o pobo é soberano, mais só o goberno da república ten verdadeira soberanía, isto é, independencia e poder coactivo, fronte ao exterior, o estranxeiro, e fronte ao interior, aos súbditos do poder, agora chamados cidadáns. Florituras na fachada.
Un imperio pode ter unha soberanía monárquica, como a Monarquía Hispánica, ou republicana, como Roma antes dos césares. Ou unha soberanía exercida polo guía supremo de unha relixión, como a dos califas musulmáns, ou como a que pretenderon os Papas, mais nunca conseguiron.
Por iso é que falan vostedes en castelán e recorren á cultura universal española para entenderse entre vostedes, entre os españois das Indias, como a esposa do señor Quinteiro, comigo e coa maioría da súa comunidade, aínda que recorran ao galego, cando van comprar ao mercado, ou aínda que o señor Sitge regrese ao catalán, cando se atopa con outro fomentador que tamén veu a Vigo desde Cataluña.
Hai varios tipos de nación con distintas gradacións, pois non é o mesmo nación étnica que nación política. Dentro das súas identidades, tal como séntenas, vostedes pódense sentir españois e cataláns, e galegos e, antes, hispanorromanos ou celtíberos ou como sexa que se chamaran os seus antepasados anteriores. Todas esas etnias conforman o acúmulo variado da súa nación étnica.-
-Eu nacín e críeme en Vigo e séntome máis galega que catalá ou española e, moito menos, castelá -dixo Sofía-, aínda que use o castelán para entenderme amplamente, como podería usar o latín ou o francés, se soubese falalos... ou aprendería italiano, se fose a vivir a Italia, tal como vostede aprendeu español.-
-Amiga Sofía- respondeu Gaspare co seu mellor sorriso- Non existe nación política sen estado que a comande e sen soberanía frente a outras nacións políticas. Non existe unha nación de nacións, ainda que pode haber unha nación política que englobe muitas nacións étnicas unificadas nela. Non existe un estado de estados porque só un pode ter a soberanía, ainda que os seus compoñentes desfruten de certa autonomía descentralizada dentro dela.
Por iso é que falan vostedes en castelán e recorren á cultura universal española para entenderse entre vostedes, entre os españois das Indias, como a esposa do señor Quinteiro, comigo e coa maioría da súa comunidade, aínda que recorran ao galego, cando van comprar ao mercado, ou aínda que o señor Sitge regrese ao catalán, cando se atopa con outro fomentador que tamén veu a Vigo desde Cataluña.
Hai varios tipos de nación con distintas gradacións, pois non é o mesmo nación étnica que nación política. Dentro das súas identidades, tal como séntenas, vostedes pódense sentir españois e cataláns, e galegos e, antes, hispanorromanos ou celtíberos ou como sexa que se chamaran os seus antepasados anteriores. Todas esas etnias conforman o acúmulo variado da súa nación étnica.-
-Eu nacín e críeme en Vigo e séntome máis galega que catalá ou española e, moito menos, castelá -dixo Sofía-, aínda que use o castelán para entenderme amplamente, como podería usar o latín ou o francés, se soubese falalos... ou aprendería italiano, se fose a vivir a Italia, tal como vostede aprendeu español.-
-Amiga Sofía- respondeu Gaspare co seu mellor sorriso- Non existe nación política sen estado que a comande e sen soberanía frente a outras nacións políticas. Non existe unha nación de nacións, ainda que pode haber unha nación política que englobe muitas nacións étnicas unificadas nela. Non existe un estado de estados porque só un pode ter a soberanía, ainda que os seus compoñentes desfruten de certa autonomía descentralizada dentro dela.
O que vostede sente como identidade nacional é a da súa nación étnica, pero no mundo material no que todos nos relacionamos con todos, o que ten gradación maior non é a identidade sentimental, senón a oficial. Isto é, a súa nación política.
Quero dicir que, se os soldados profesionais da nación política británica houbesen desembarcado en Vigo e viñesen saquear a súa casa (grazas a Deus que non o fixeron), vostede non salvaría os seus bens poñéndose ante a porta e gritándolles que non se sente española senón galega, e que non está en guerra contra o Reino de Gran Bretaña. Eles poden non ser ingleses, poden ser escoceses, ou galeses ou irlandeses no seu sentimento étnico, poden sentir o que queiran, pero van tratala pola súa nación política oficial, é dicir como española, e non polo que vostede séntase. E España é a súa inimiga agora mesmo e, ao inimigo, nin auga.-
Masetti percibiu que Sofía fora emocionalmente impactada e que el pasárase co seu duro exemplo. "Non se pode falar así ás mulleres" -proclamou a voz da súa conciencia desde moi dentro de si.- Como arranxalo? Levantouse de súpeto, foi ata o fondo do patio, arrincou tres margaritas douradas e tróuxollas ao obxecto do seu amor.
-Querida Sofía -dixo inclinándose e tendéndolle as flores entanto poñía a outra man sobre o seu corazón- Suplícolle que me perdoe polo exemplo desgrazado que se me ocorreu para explicarme. Prometo ser máis coidadoso no que pense e diga ante vostede, de agora en diante.-
Ela aceptoullas, e todos os seus familiares se distenderon.
-Grazas, cabaleiro -dixo-. Non necesita desculparse para nada. Fíxome entender perfectamente o que é nación sentimental e nación política. Por favor, volte a sentarse e séntase a gusto.-
Sentouse e a señora Sitge encheulle o vaso de novo. Telmo preguntou entón:
- Moi ben, podemos continuar?... Como se define o que é República?-
-A nación política ten que ver co que é oficialmente o estado específico ao que pertences- Respondeu Gaspare, logo de tomar un sorbo de viño- Monarquía ou República son dúas das formas de goberno que poden dirixir un estado.
As dúas organizacións son piramidais. Nas dúas, a base da pirámide está conformada pola maioría do pobo, coas súas distintas identidades étnicas, rexionais, linguísticas, localmente históricas... Nas dúas, o alto da pirámide está ocupado pola clase dirixente, que unifica todas as etnias locais nunha soa e ampla identidade oficial cara ao resto do mundo, a da nación política.
Na Monarquía, quen dirixe a nación política é o rei, pola graza de Deus e porque o seu pai e o seu avó eran reis do mesmo estado tamén, axudado polos ministros que o propio rei vai escollendo.
Na República, polo contrario, quen dirixe, pola graza dos homes do pobo que teñen dereito a voto, son os ministros que os votantes escolleron. E non poden transmitir o seu poder aos seus fillos, como pode un rei. Gobernarán durante catro ou, como moito, oito anos, e logo terán que ceder o poder a outros ministros que os votantes do pobo elixan.
Quen ten a graza de elixir á cúpula dirixente, ten a soberanía sobre a nación política. Na Monarquía, o soberano é o rei, na República, asegúrase que o soberano é o pobo, que goberna por medio dos seus representantes elixidos. Aínda que a realidade, tal como eu vina funcionando en Francia, é que só a parte do pobo que ten dereito a voto, a que paga impostos polas súas propiedades, é a soberana. E que, unha vez colocados na cúpula dirixente, a maioría dos representantes que os votantes elixiron, fará o posíbel por atopar a forma de apoltronarse no poder e por conseguir manterse nel durante o máximo tempo posíbel, igual que o rei.
Miren vostedes, por exemplo, a Napoleón Bonaparte. Na teoría, é o Primeiro Cónsul ou presidente executivo da actual República Francesa. Na práctica, xa se converteu nun dictador vitalicio e non deixará aos votantes elixir a outro. Aposto que acabará converténdose en rei e querendo pasarlle a coroa aos seus fillos.-
-Napoleón Bonaparte nunca faría iso, que nada ten que ver con el, Gaspar- dixo Sofía con convencimiento-, el é un verdadeiro revolucionario e un home moderno, xamais volvería a un antigo réxime monárquico, como o que agora seguimos padecendo en España.-
-Oxalá que teña vostede razón, Sofía.- dixo Masetti, percibindo que era imposíbel discutir sentimentos sen un indesexábel enfrontamento. Polo que fixo unha finta e regresou a contar a historia:
-En fin, trala batalla de Valmy, a propaganda republicana repetiu ao infinito que aquela batalla foi a primeira vitoria do pobo francés soberano contra o vello poder absolutista, representado pola frase "O Estado son eu", que dixera o Rei Sol. A propaganda republicana divulgou, con bombo e pratos, que a vitoria debeuse ao empoderamento de soldados que, por primeira vez, sentíanse cidadáns donos da súa nación política e do seu estado, en lugar de súbditos dun rei que se dicía o único dono, como o eran os prusianos ou os austríacos.
Poucos días antes da batalla, en París, o axitador Marat divulgou a acusación de que os «contrarrevolucionarios» (que se achaban encarcelados) estaban dispostos a urdir unha conspiración, e que eran cómplices e, portanto, culpables, das ameazas proferidas por Brunswick. Os sans-culottes esixiron unha xustiza implacábel e inmediata.
Cara ás dúas da tarde do 2 de setembro de 1792, unha multitude atopouse cun grupo de prisioneiros que ían ser trasladados a un cárcere, e inmediatamente abalanzouse sobre eles, matándoos a todos.
A continuación, as turbas foron invadindo dúas prisións de Paríss, executando sistemáticamente a todos os reclusoos, sen distinguir entre prisioneiros políticos, xa nobres, sacerdotes refractarios e antigos gardas suizos, ou delincuentes comúns.
Ata o día 6 foron asaltadas o resto de prisións da capital, inclusive unha que acollía a menores, que tamén foron mortos. Durante eses cinco tráxicos días de setembro, turbas anónimas asasinaron entre mil e mil catrocentas persoas, a metade da poboación reclusa da capital.
Marat publicou no seu xornal unha nova circular na que xustificábanse, sen ningún pudor, as masacres de toda aquela xente indefensa. Máis tarde desatáronse as protestas dos seus familiares e moitos outros cidadáns, por todo aquel salvaxismo incivilizado, realizado sen control algún por parte do goberno. Pero o acontecido era apenas a primeira salpicadura da catarata de sangue que se desbordou a continuación.
Catro meses e medio despois, chegounos a Marsella, como unha explosión abafadora, a noticia de que os revolucionarios parisinos, aínda gobernando os Girondinos, por maioría simple de votos na Convención Nacional, xulgaron, condenaron, transportaron entre tambores ao rei a unha praza pública e cortaron a súa cabeza ante as masas o día 21 de xaneiro de 1793.-
-¡Virxe Santa! E que sentiu vostede?- Preguntou a señora Sitge santiguándose.
-A min, entón, señora, aquilo pareceume, sobre todo, excesivo, demasiado brutal e innecesario, pero pensei, como moita xente progresista pensaba por entón, que talvez era necesario que morrese de todo o mundo vello, polo menos nos seus símbolos, para que puidese nacer un novo e mellor no seu lugar.
O Papa repudiou aquel acto desde Roma e celebrou exequias para o rei, o que desagradou tanto ao goberno de Francia que, como represalia, executou públicamente a dous bispos e a máis de douscentos eclesiásticos refractarios.
Morto o rei, xa non se podía pensar máis en monarquía constitucional. Os tolos que se atrevían a mencionala, e ata os moderados e os indecisos, pasaron a ser vistos como indesexables, e, finalmente, obrigados a calarse e desaparecer. A República volveuse incuestionábel.-
CONTINÚA MAÑÁ
Quero dicir que, se os soldados profesionais da nación política británica houbesen desembarcado en Vigo e viñesen saquear a súa casa (grazas a Deus que non o fixeron), vostede non salvaría os seus bens poñéndose ante a porta e gritándolles que non se sente española senón galega, e que non está en guerra contra o Reino de Gran Bretaña. Eles poden non ser ingleses, poden ser escoceses, ou galeses ou irlandeses no seu sentimento étnico, poden sentir o que queiran, pero van tratala pola súa nación política oficial, é dicir como española, e non polo que vostede séntase. E España é a súa inimiga agora mesmo e, ao inimigo, nin auga.-
Masetti percibiu que Sofía fora emocionalmente impactada e que el pasárase co seu duro exemplo. "Non se pode falar así ás mulleres" -proclamou a voz da súa conciencia desde moi dentro de si.- Como arranxalo? Levantouse de súpeto, foi ata o fondo do patio, arrincou tres margaritas douradas e tróuxollas ao obxecto do seu amor.
-Querida Sofía -dixo inclinándose e tendéndolle as flores entanto poñía a outra man sobre o seu corazón- Suplícolle que me perdoe polo exemplo desgrazado que se me ocorreu para explicarme. Prometo ser máis coidadoso no que pense e diga ante vostede, de agora en diante.-
Ela aceptoullas, e todos os seus familiares se distenderon.
-Grazas, cabaleiro -dixo-. Non necesita desculparse para nada. Fíxome entender perfectamente o que é nación sentimental e nación política. Por favor, volte a sentarse e séntase a gusto.-
Sentouse e a señora Sitge encheulle o vaso de novo. Telmo preguntou entón:
- Moi ben, podemos continuar?... Como se define o que é República?-
-A nación política ten que ver co que é oficialmente o estado específico ao que pertences- Respondeu Gaspare, logo de tomar un sorbo de viño- Monarquía ou República son dúas das formas de goberno que poden dirixir un estado.
As dúas organizacións son piramidais. Nas dúas, a base da pirámide está conformada pola maioría do pobo, coas súas distintas identidades étnicas, rexionais, linguísticas, localmente históricas... Nas dúas, o alto da pirámide está ocupado pola clase dirixente, que unifica todas as etnias locais nunha soa e ampla identidade oficial cara ao resto do mundo, a da nación política.
Na Monarquía, quen dirixe a nación política é o rei, pola graza de Deus e porque o seu pai e o seu avó eran reis do mesmo estado tamén, axudado polos ministros que o propio rei vai escollendo.
Na República, polo contrario, quen dirixe, pola graza dos homes do pobo que teñen dereito a voto, son os ministros que os votantes escolleron. E non poden transmitir o seu poder aos seus fillos, como pode un rei. Gobernarán durante catro ou, como moito, oito anos, e logo terán que ceder o poder a outros ministros que os votantes do pobo elixan.
Quen ten a graza de elixir á cúpula dirixente, ten a soberanía sobre a nación política. Na Monarquía, o soberano é o rei, na República, asegúrase que o soberano é o pobo, que goberna por medio dos seus representantes elixidos. Aínda que a realidade, tal como eu vina funcionando en Francia, é que só a parte do pobo que ten dereito a voto, a que paga impostos polas súas propiedades, é a soberana. E que, unha vez colocados na cúpula dirixente, a maioría dos representantes que os votantes elixiron, fará o posíbel por atopar a forma de apoltronarse no poder e por conseguir manterse nel durante o máximo tempo posíbel, igual que o rei.
Miren vostedes, por exemplo, a Napoleón Bonaparte. Na teoría, é o Primeiro Cónsul ou presidente executivo da actual República Francesa. Na práctica, xa se converteu nun dictador vitalicio e non deixará aos votantes elixir a outro. Aposto que acabará converténdose en rei e querendo pasarlle a coroa aos seus fillos.-
-Napoleón Bonaparte nunca faría iso, que nada ten que ver con el, Gaspar- dixo Sofía con convencimiento-, el é un verdadeiro revolucionario e un home moderno, xamais volvería a un antigo réxime monárquico, como o que agora seguimos padecendo en España.-
-Oxalá que teña vostede razón, Sofía.- dixo Masetti, percibindo que era imposíbel discutir sentimentos sen un indesexábel enfrontamento. Polo que fixo unha finta e regresou a contar a historia:
-En fin, trala batalla de Valmy, a propaganda republicana repetiu ao infinito que aquela batalla foi a primeira vitoria do pobo francés soberano contra o vello poder absolutista, representado pola frase "O Estado son eu", que dixera o Rei Sol. A propaganda republicana divulgou, con bombo e pratos, que a vitoria debeuse ao empoderamento de soldados que, por primeira vez, sentíanse cidadáns donos da súa nación política e do seu estado, en lugar de súbditos dun rei que se dicía o único dono, como o eran os prusianos ou os austríacos.
Poucos días antes da batalla, en París, o axitador Marat divulgou a acusación de que os «contrarrevolucionarios» (que se achaban encarcelados) estaban dispostos a urdir unha conspiración, e que eran cómplices e, portanto, culpables, das ameazas proferidas por Brunswick. Os sans-culottes esixiron unha xustiza implacábel e inmediata.
Cara ás dúas da tarde do 2 de setembro de 1792, unha multitude atopouse cun grupo de prisioneiros que ían ser trasladados a un cárcere, e inmediatamente abalanzouse sobre eles, matándoos a todos.
A continuación, as turbas foron invadindo dúas prisións de Paríss, executando sistemáticamente a todos os reclusoos, sen distinguir entre prisioneiros políticos, xa nobres, sacerdotes refractarios e antigos gardas suizos, ou delincuentes comúns.
Ata o día 6 foron asaltadas o resto de prisións da capital, inclusive unha que acollía a menores, que tamén foron mortos. Durante eses cinco tráxicos días de setembro, turbas anónimas asasinaron entre mil e mil catrocentas persoas, a metade da poboación reclusa da capital.
Marat publicou no seu xornal unha nova circular na que xustificábanse, sen ningún pudor, as masacres de toda aquela xente indefensa. Máis tarde desatáronse as protestas dos seus familiares e moitos outros cidadáns, por todo aquel salvaxismo incivilizado, realizado sen control algún por parte do goberno. Pero o acontecido era apenas a primeira salpicadura da catarata de sangue que se desbordou a continuación.
Catro meses e medio despois, chegounos a Marsella, como unha explosión abafadora, a noticia de que os revolucionarios parisinos, aínda gobernando os Girondinos, por maioría simple de votos na Convención Nacional, xulgaron, condenaron, transportaron entre tambores ao rei a unha praza pública e cortaron a súa cabeza ante as masas o día 21 de xaneiro de 1793.-
-¡Virxe Santa! E que sentiu vostede?- Preguntou a señora Sitge santiguándose.
-A min, entón, señora, aquilo pareceume, sobre todo, excesivo, demasiado brutal e innecesario, pero pensei, como moita xente progresista pensaba por entón, que talvez era necesario que morrese de todo o mundo vello, polo menos nos seus símbolos, para que puidese nacer un novo e mellor no seu lugar.
O Papa repudiou aquel acto desde Roma e celebrou exequias para o rei, o que desagradou tanto ao goberno de Francia que, como represalia, executou públicamente a dous bispos e a máis de douscentos eclesiásticos refractarios.
Morto o rei, xa non se podía pensar máis en monarquía constitucional. Os tolos que se atrevían a mencionala, e ata os moderados e os indecisos, pasaron a ser vistos como indesexables, e, finalmente, obrigados a calarse e desaparecer. A República volveuse incuestionábel.-
CONTINÚA MAÑÁ
Nenhum comentário:
Postar um comentário